Doanh nghiệp cần sự hỗ trợ của Chính phủ

Phó Giáo sư Tiến sĩ Dương Anh Sơn, Trưởng khoa Luật Kinh tế, Đại học Kinh tế Luật TP.HCM trao đổi với báo Sài Gòn Giải Phóng (Sài Gòn Giải phóng) về những việc Chính phủ cần làm để giúp doanh nghiệp đứng vững trong COVID-19 đại dịch

Với việc một số hiệp định thương mại tự do Việt Nam ký kết với các nước và khu vực đã có hiệu lực, dẫn đến nhiều loại thuế quan thương mại được cắt giảm, thậm chí có những hiệp định giảm về 0, đây là thời điểm cơ bản để Việt Nam tăng cường xuất khẩu. Đây là cơ hội lớn để tích lũy thêm ngoại tệ cho ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, Chính phủ phải hỗ trợ cụ thể các doanh nghiệp sản xuất chứ không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp nói chung.

(Công ty chè Phú Đa có trụ sở tại huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ, xuất khẩu chủ yếu sang các thị trường Mỹ, Nga và Trung Đông. TTXVN / VNS Ảnh Vũ Sinh)

Tất nhiên, với ngân sách eo hẹp, các nhà hoạch định chính sách không có lựa chọn nào khác là ưu tiên hơn cho lĩnh vực sản xuất, nhất là những lĩnh vực có kim ngạch xuất khẩu cao, giá trị gia tăng cao. Ví dụ, giữa xuất khẩu hàng may mặc và xuất khẩu nông sản, trong đó có gạo, chúng ta phải tính toán kỹ xem sản phẩm nào mang lại lợi ích cao hơn cho nền kinh tế.
Còn các lĩnh vực khác, ví dụ như ngành bất động sản cũng đang kêu cứu thì sao?

Nếu giá bất động sản tăng, ước mơ có một nơi để gọi là tổ ấm và ổn định cuộc sống của họ sẽ trở nên khó thực hiện hơn một chút. Vì vậy, theo quan điểm của tôi, chúng ta cần đầu tư vào chiến lược sản xuất dài hạn để đảm bảo tăng trưởng bền vững hơn là đầu tư để kiếm tiền nhanh chóng.

Nếu muốn đầu tư nhiều hơn vào sản xuất, chúng ta nên tập trung đầu tư vào đâu?

Về chiến lược dài hạn, Nhà nước cần hỗ trợ đặc biệt cho công nghệ tiên tiến, cụ thể là công nghệ thông tin trong sản xuất và thương mại để cắt giảm chi phí và tăng khả năng cạnh tranh của chúng ta. Tôi lấy một ví dụ, tại sao giá mía của Việt Nam luôn cao hơn các nước láng giềng? Điều này có thể là do chúng ta không có những cánh đồng quy mô lớn, nơi có thể áp dụng công nghệ cơ khí và tự động hóa trong quá trình canh tác và thu hoạch. Đó là lý do tại sao giá mía của chúng tôi luôn cao hơn.

Thêm vào đó, Chính phủ cần nâng cao nhận thức về các quy tắc xuất xứ và yêu cầu chất lượng. Chính phủ cũng cần hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm thị trường mới thông qua xúc tiến đầu tư. Một số chương trình khuyến mãi đã được tung ra, nhưng kết quả rất hạn chế.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, đối với hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay, họ đang thiếu tiền mặt để đầu tư mở rộng sản xuất, vì vậy cần có các gói kích cầu, đặc biệt là đối với các ngành, lĩnh vực ưu tiên.

Chúng ta nên giải quyết vấn đề thiếu vốn như thế nào khi ngân sách Nhà nước có hạn?

Thành phần quan trọng của ngân sách Nhà nước là tiền thu được từ thuế. Chính phủ cũng có thể xem xét các nguồn thu tiềm năng từ các nguồn khác như thông qua tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước và cổ phần hóa, nhưng điều này diễn ra rất chậm.

Cho thuê đất có thể tạo ra một khoản tiền lớn cho ngân sách Nhà nước, nhưng cần phải được kiểm soát thông qua đấu thầu minh bạch và phương án giá để loại bỏ mọi hoạt động bất chính và tham nhũng có thể xảy ra.

Điều gì sẽ xảy ra cho các thế hệ tương lai khi tất cả đất công đã được bán?

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, đất đai luôn thuộc sở hữu của người dân nên việc cho thuê hay không không phải là vấn đề quan trọng. Điều quan trọng hơn là làm thế nào để sử dụng đất hợp lý và hiệu quả để nguồn thu từ đất được đầu tư đúng mức. Khi doanh nghiệp nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ và làm ăn phát đạt, đương nhiên họ sẽ đóng góp nhiều hơn cho ngân sách Nhà nước thông qua các khoản thuế mà họ nộp.